Deep Breath – یک شروع موفق
چرا اپیزود اول دکتر دوازدهم، بهترین اپیزود آغازین یک دکتر در سری مدرن دکتر هو است؟
از شگفتی‌های Doctor Who قابلیت احیای دوباره (regeneration) شخصیت اصلی ما یعنی دکتر است. این بدین معناست که دکتر به هنگام مرگ، تمامی سلول‌های بدنش دوباره متولد می‌شوند. این منجر به تغییر ظاهر و فیزیک و رفتار دکتر می‌شود. این حقه‌ی ساده‌ی داستان‌گویی باعث شده که این سریال بدون ریبوت (شروع دوباره و از صفر) به مسیر خود در این شصت و خورده‌ای سال ادامه بدهد. این خود ویژگی منحصر به فردی در میان باقی فرنچایزهای سینمایی و تلویزیونی‌ست. چرا که وقتی بازیگری تصمیم به ترک می‌گیرد سردَم‌داران آن محصول فرهنگی در اکثر مواقع مجبور به شروع دوباره داستان و معرفی شخصیت از نو می‌شوند که به خاطر همان حقه‌ی ریزی که به آن پیش‌تر اشاره کردم، دکتر هو به راحتی این مشکل را دور می‌زند.
این نوعی سافت ریبوت برای سریال محسوب می‌شود. نویسندگان شانس این را دارند که با ورود هر بازیگر برای بازی در این نقش، زبان و تُن سریال را تغییر داده و خصوصیات شخصیتی جدیدی برای دکتر تعریف کنند، بدون اینکه مجبور به شروع از نقطه صفر بشوند. اپیزود اول ورودی هر بازیگر جدیدی در نقش دکتر، فرصتی‌ست برای نویسندگان تا مخاطبان جدیدی جذب سریال کنند و مخاطبان قدیمی را با جریان سریال دکتر هو کماکان همراه نگه دارند و هر دوی این گروه‌ها را از آنچه می‌توانند انتظار داشته باشند مطلع سازند. اپیزود اول فصل هشتم یعنی Deep Breath آغاز ماجراجویی پیتر کاپالدی در نقش دکتر دوازدهم است و در این مقاله به این می‌پردازیم که چرا این اپیزود موفق شده که بهترین اپیزود برای معرفی دکتر جدید و ماجراهای پیش‌روی او باشد.
سردرگمی شخصیتی
در اکثر مواقع، وقتی دکتر بدن جدیدی را اختیار می‌کند، دچار سردرگمی هویتی و شخصیتی می‌شود. تصور کنید که ناگهان ظاهر و اخلاق شما تغییر کرده. طبیعی‌ست که به راحتی با چنین اتفاقی کنار نیایید و دکتر هم از این قاعده مستثنی نیست. نحوه به تصویر کشیده شدن این مسئله در هر دکتر متفاوت است، اما در اکثر موارد بحثی زودگذر است و دکتر به سادگی این حقیقت را قبول می‌کند. اما در تمام طول این اپیزود، دکتر کماکان دنبال یافتنِ خودش است. او که بیشتر از 2000 سال در زمان و مکان سفر کرده و بدن‌های بسیاری داشته، دیگر مطمئن نیست که چه کسی‌ست و چه چیزی از خودِ اولیه‌اش باقی مانده. در اختیار داشتن بدن‌های متعدد در اینجا دیگر برایش مشکل‌ساز شده و به دنبال جوابی‌ست که خودش مطرح کرده و می‌داند جوابش جایی عمیق در وجودش است.
این آشفتگی دکتر در صحنه‌ای از سریال که او با شرورِ این اپیزود در حال مکالمه است، کاملا آشکار می‌باشد. دکتر با شروری در این اپیزود مواجه است که بخش به بخش، بدن خود را با جایگزاری تکه‌هایی از بدن‌های افراد دیگر، ترمیم می‌کند. دکتر در حال بیان این حقیقت با این شخصیت است که پس از این همه تغییرات، دیگر از او چیزی باقی نمانده. حتی نمی‌داند که این صورت را از کجا به دست آورده و یک سینی را جلوی صورت او گرفته تا انعکاس صورتش را ببیند. در همین حین، خود دکتر نیز صورت جدید خود را می‌بیند و متوجه می‌شود از نظر هویتی، آنچنان هم با شخصیت مقابل خود تفاوتی ندارد. حتی خود دکتر هم نمی‌داند چه کسی بوده و این صورت را از کجا و چرا آورده. این تردید شخصیتی دکتر با او حتی تا آخرین اپیزود او همراه است و این شاید از بهترین خط‌های داستانی نوشته شده در راستای پیشرفت شخصیتی دکتر در سری مدرن باشد.
خویش‌یابی دکتر
از طرفی دیگر، ما برخلاف باقی اپیزودهای آغازین، تغییر فاز قدم به قدم دکتر را از نسخه قبلی خود به این نسخه را شاهدیم. در 20 دقیقه نخست، کاپالدی هنوز دکتر یازدهم است. پر جنب‌وجوش و شوخ و پرانرژی. اتفاقی که برای دایناسور در وسط لندن ویکتوریایی می‌افتد، گویی تلنگری بزرگ به او می‌زند. دکتر کمی جدی‌تر شده و به معنی واقعی کلمه، به داخل ماجرا شیرجه می‌زند.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم، شرورِ اپیزود نقش مهمی در شخصیت‌یابی خود دکتر داشته. این نژاد از موجودات فضایی، در دوران دکتر دهم حضور داشتند اما در شکل نسخه‌ای متفاوت، همچون خود دکتر. اینجا دکتر در تلاش برای حل معمای جنایی اپیزود، در مقابل موجوداتی که هزاران سال است که درحال ترمیم و ادامه دادن به زندگی خود هستند (مثل دکتر)، خود واقعی‌اش را کشف می‌کند. دکتر دوازدهم نهایتا در صحنه‌ای که کلارا را نجات داده و ماسک را از صورت خویش برمی‌دارد، از شخصیت خود در این صحنه‌ی پُرتنش پرده‌برداری می‌کند. او به ما می‌فهماند که این بار با دکتری تلخ‌تر، رُک‌تر، جدی‌تر و اکشن‌محورتر مواجهیم.
زوایه‌ی دید اپیزود
اینکه پس از تغییر هر بار بازیگر دکتر، طرفداران سریال شروع به بحث کنند و عده‌ای نیز صرفا به خاطر انتخاب بازیگر خاصی، سریال را ادامه ندهند یا اعتراض کنند در این گروه تبدیل به نوعی سنت شده. اما وظیفه‌ای که به گردن پیتر کاپالدی بود شاید از باقی بازیگر سنگین‌تر بود. او با فاصله زیاد کهن‌سال‌ترین بازیگری بود که در سری مدرن این نقش را به عهده گرفت. دقیقا برعکس سری کلاسیک که اکثر بازیگران سن بالایی داشتند. از آنجایی که سلیقه طرفداران براساس جوانی دکتر، به خصوص در دوران دکتر دهم و یازدهم، شکل گرفته بود کاپالدی ماموریت مضاعف جذب رضایت بصری مخاطبین را نیز به دوش داشت.
این صرفا یک حدس نبود و پس از اعلام نام کاپالدی، بسیاری به سن او اعتراض کردند. نویسنده و شورانر وقت سریال، استیون مافت، نیز از این موضوع کاملا آگاه بود، پس در حرکتی کاملا هوشمندانه، این عدم علاقه و باور را روی همراه دکتر یعنی کلارا منعکس کرد و شکایات طرفداران را از زبان او بازگو کرد و به شکلی منطقی برای تمامی آنان پاسخی فراهم کرد. این حرکت موجب جلب اعتماد مخاطبین و قانع کردن بسیاری از آنان شد. مسئله جالبی که این اپیزود بیان می‌کند این است که همان قدر که این تغییر برای طرفداران سریال (و همراه دکتر) سخت است، برای خود دکتر هم چالش‌برانگیز است. همراهی عوامل سریال دکتر هو و درک آنان چیزی‌ست که امروز در سریال دیده نمی‌شود پس باید قدرش را دانست. (اسم این جمله را بگذارید تکه‌پرانی!)
مقیاس اپیزود
شاید بتوان گفت که Deep Breath سینمایی‌ترین اپیزود سریال است. گرچه پیش از آن دو اپیزود بسیار بزرگ یعنی The Day of the Doctor و The Time of the Doctor را داشتیم و هر کدام برای خود غولی بودند، اپیزود اول فصل هشتم چه از لحاظ داستانی و چه کارگردانی، به عنوان اثری مستقل و عظیم خود را ثابت می‌کند. داستان موفق شده که در عین ارتباط مستقیمش به اپیزودهای پیشین، مخاطب جدید را نیز جذب کند و باعث نشود که آن‌ها گیج و سردرگم شوند. کارگردانی اپیزود، مخصوصا در بخش پایانی اکشن اپیزود، بدون شک دیدنی‌ست. این «سینمایی بودن» که در این اپیزود آغاز می‌شود، به عقیده شخص من، در کل دوران دکتر دوازدهم هویداست.
نفس عمیق
این اپیزود در حین بودن ادامه‌ای وفادار به آنچه در دکتر هو شاهدش بودیم، قدرت جذب مخاطبان جدید را به سمت خود دارد. Deep Breath موفق می‌شود بحران شخصیتی دکتر را پس از احیای دوباره‌اش به بهترین شکل ممکن مطرح کند و به آن معنی عمیقی ببخشد. شرور داستان ما به نوبه‌ی خود چندش‌آور و وحشتناک است. بازیگران هر کدام به درخشش دکتر جدید کمک می‌کنند و اگرچه تکه‌های طنز اپیزود اکثرا بیرون از داستان به نظر می‌رسند، اما روی هم رفته موفق می شوند محصولی بی‌نهایت دیدنی ارائه دهند.
