هشدار: خطر فاش داستان
بعد از اکران فیلم The Hunger Games در سال ۲۰۰۸ دنیای دیستوپیایی فارغ از زیرژانرهایی که در هم تنیده‌اند، یک اتفاق تازه‌ای را تجربه کرد. نگاه جدیدی که این فیلم به این ژانر فراموش شده دیستوپیا داشت باعث شد، علاقه‌مندان دوباره لذت تجربه این فضا و اتمسفر را نه تنها در فیلمهای سینمایی بلکه در ادبیات هم به دست آورند. در آن زمان کتاب‌های این عنوان بیش از ۲۳ میلیون نسخه به فروش رفت و در لیست پرفروش‌های نیویورک تایمز هم قرار گرفت و جوایز زیادی را به دست آورد. به سختی می‌شود اذعان کرد که این کتاب جزو اولین عناوینی بود که در دنیای دیستوپیایی جریان داشت. ولی به یکی از جریان‌ساز‌ترین و محبوب‌ترین عناوینی تبدیل شد که الهام‌بخش ناشرین و نویسندگان برای خلق جهان‌ها و داستان‌های مختلف در زیر لوای دیستوپیا باشد.
حالا سوال ساده را در ابتدا مطرح می‌کنیم؛ دیستوپیا چیست؟
تعریفی که از این کلمه در فرهنگ لغت به دست می‌آید اینچنین است:
Dystopia
[dis-toh-pee-uh]
/dɪsˈtoʊ pi ə/
A society characterized by human misery, as squalor, oppression, disease, and overcrowding.
پادآرمان‌شهر، مدینهٔ فاسده یا ویران‌شهر یک جامعه یا سکونت‌گاهی است که در آن، ویژگی‌های منفی، برتری و چیرگی کامل دارند و زندگی در آن دلخواه هیچ انسانی نیست. این جوامع معمولاً زمانی از یک جامعه را نشان می‌دهند که به نابودی و هرج‌ومرج رسیده‌است. این جوامع در زمان‌هایی بد و شوم ترسیم می‌شوند که می‌توان آن را دورهٔ بدزمانگی یا دُژگاهی نامید.
چرا به این دنیاها توجه داریم؟ دلیلش ساده است. چون آنها معمولا نسخه‌ای از جهان حاضر ما هستند که در آن زندگی می‌کنیم و ایده‌ای که ممکن است در آینده بر سر این جامعه نازل شود.
به واسطه معرفی دنیای کتاب‌ها و فیلمهای Hunger Games بهتر است در میان سایر کتاب‌های داستانی دنبال روایاتی مشابه از دیستوپیا بگردیم. در این یادداشت سعی می‌کنم ده رمان دیستوپیایی که در پس زمینه روایت عاشقانه‌ای هم دارند را معرفی کنم.
اول. Red Queen اثر ویکتوریا اِیویارد
این کتاب درباره دختری به نام میر است که سرخ‌خون است و باید به سیلورها خدمت کند. در ادامه باید تصمیم بگیرد که عضو طبقه ممتاز باشد یا عضو گروه سیلورها. این کتاب توسط انتشارات هارپرتین منتشر شده و در مدت کوتاه انتشار اولیه در لیست پرفروش‌ها نیویورک تایمز هم قرار گرفت.
دوم. Thunder اثر بانی کلهون
این کتاب که اولین شماره از سه گانه دیستوپیایی کلهون است درباره دختری است به نام سِله که تلاش می‌کند پدر و مادرش را که از لحاظ بیولوژیکی نسبتی با آنها ندارد، پیدا کند. درواقع او جزو دسته لندرها -دشمنان قسم خورده‌ای در مقابل خانواده‌اش- است، گروهی از مردم که خانواده او در حال شکار آنها هستند.
سوم. سه گانه Matched اثر الی کاندی
دنیای دیستوپیایی الی جامعه‌ای را نمایش می‌دهد که به ما دیکته می‌کنه چه باید بکنیم. قهرمان او یعنی کَسی وارد ماجراهایی می‌شود که از او می‌خواهند بین چیزهایی که به او دیکته می‌شود و پیروی کردن از قلبش یکی را انتخاب کند.
چهارم. The Maze Runner اثر جیمز دشنر
یک رمان سه جلدی دیگر که تبدیل به اثر سینمایی شده و مربوط به پسر جوانی است که فقط اسمش را که تامس است به یاد می‌آورد. او وقتی از خواب بیدار می‌شود افرادی را دور و بر خود می‌بیند که همدیگر را نمی‌شناسند. و درون یک جهانی توسط یک هزارتو مخفی شده‌اند.
پنجم. The Jewel اثر امی یویینگ
طرح جلد این کتاب به گونه‌ای است که نباید اجازه دهید شما را گول بزند. این داستان درون یک دنیای تاریک جریان دارد. جایی که یک دختر جوان به عنوان جایگزینی به جای فرزند افراد ثروتمند پرورش می‌یابد. شروع کتاب با گره‌های داستانی و پیچش‌های از پیش تعیین نشده برای خواننده همراه است و ادامه داستان را جذاب‌تر می‌کند.
ششم. The Giver اثر لوییس لوری
این کتاب حدود سه دهه پیش به چاپ رسیده است. نویسنده اذعان کرده: «منابع مختلف یک این کتاب را اولین رمان جوان بزرگسال دیستوپیایی می‌دانند». می‌شود این ادعا را با خواندن کتاب تصدیق کرد. The Giver داستان پسری به اسم جونا را در جامعه‌ای روایت می‌کند که موهبت‌های آدم‌هایش را از آنها سلب می‌کنند. حالا باید به دنبال بازپس گیری آن موهبت باشند.
هفتم. سه گانه The Legend اثر مری لو
این سری به عنوان «موش و گربه بازی دیستوپیایی» هم معرفی می‌شود. این عنوان در سال ۲۰۱۳ با کتاب سوم یعنی Champion به اتمام رسید. ولی هنوز هم به عنوان یکی از بهترین داستان‌های پادآرمان‌شهری معاصر طرفدار دارد.
هشتم. Anomaly اثر کریستا مک‌گی
تالی پانزده دقیقه و بیست و سه ثانیه برای زنده ماندن فرصت دارد. گاز سمی که وارد سیستم تنفسی او شده است و تمام جریان خونش را سمی کرده است. ولی او ترسی ندارد. ترکیبی از دو ژانر علمی تخیلی و جهان دیستوپیایی مک‌گی را در خلق این جهان پرکشش و جذاب کمک کرده است.
نهم. The Running Man اثر استیون کینگ
این کتاب در جهان دیستوپیایی نه چندان دور از انتظار ایالات متحده رخ می‌دهد جایی که افراد ثروتمند و فقیر به صورت کامل از یکدیگر جدا شده‌اند. مردی برای یک شوی تلویزیونی شکار انسان ثبت نام می‌کند و باید برای زنده ماندن بجنگد تا پول درمان دختر مریضش را به دست بیاورد.
دهم. The Power اثر نایومی آلدرمن
کتابی سخت خوان و نفسگیر که با ایده‌های خطرناکی در جهانی موازی بازی می‌کند. در این کتاب، زنان به شکلی اتفاقی صاحب قدرتی زیاد در بدن خود می‌شوند که آنها را از مردان قدرتمندتر می‌کند. ولی نکته جالب کتاب اینجاست که آلدرمن این پلات را تبدیل به یک رمان انتقامی علیه مردان نمی‌کند. بلکه نکات مختلفی از زن بودن و مرد بودن ارائه می‌کند تا از هر تعصبی دوری بورزد.
