“تلماسه، داستانی با بوی خاک”

انتظار موعود

تلماسه نام یک سری شش‌تایی رمان علمی‌تخیلی، اثر فرانک هربرت، نویسنده‌ی آمریکایی است. هر شش جلد مجموعه در عین ارتباط داستانی، پلاتی مجزا و مستقل دارند. به طوری که شما اگر فقط جلد اول را بخوانید، در هاله‌ای از ابهام فرو نخواهید رفت که بگویید: «عه! ادامه‌ی داستان کو؟». 

ماجرای تلماسه در آینده‌ای بسیار دور، شاید هم نزدیک، و در سیاره‌ای غیر از زمین خاکیمان با الهام از جوامع اعراب  بدوی خلق شده است. تلماسه کتابی‌ست که هرکس به اندازه‌ی سوادش از آن بهره خواهد جست. کتابی‌ست که ارزش‌های معنوی و آرمان‌های ذکرشده در آن، به گوش مردم خاورمیانه بسیار آشناست. جامعه‌ای مستضعف که زیر بار ظلم حاکمان خود، انتظار ظهور منجی را در دل می‌پروراند تا بلکه به‌وسیله‌ی قدرت الهی منجی بر پادشاهان جور پیروز شود و از فضای خفقان بیرون بیاید. پیله را بدرد و پروانه شود.

تلماسه داستانی‌است که پردازش زیادی حول محور علم، دین، بوم‌شناسی و سیاست‌مداری دارد. فرانک هربرت خیلی خوب دغدغه‌ی خویش را نسبت به پیشوایان جوامع بشری در داستان خود نشان داد. این رمان فقط سر شما را گرم نمی‌کند، بلکه ذهنتان را به تفکری عمیق می‌کشاند که لذت سرگرمی را همراه با آموختن بچشید. شخصیت‌های پیچیده، ضرب‌المثل‌های پرمفهوم، توصیفات مبهوت‌کننده و فرقه‌های مرموزی که در داستان جولان می‌دهند، همه و همه از شاخصه‌های تلماسه است. داستانی که روح و فکرتان را درگیر ماجرایی آمیخته با خشم و خاک و خون و عشق می‌کند.

در کتاب اول تلماسه ما شاهد یک جامعه، با عنوان حره‌مردان، هستیم که دست‌هایشان به آسمان دراز است تا خدا منجی افسانه‌ایشان را بفرستد. در سری اول تلماسه سرگذشت منجی حره‌مردان را می‌خوانیم و از فراز و نشیب‌هایی که در راه امام یک جامعه سبز می‌شود، آگاه می‌شویم. با او همدردی می‌کنیم و خود را ثانیه‌به‌ثانیه همراه دردها و دلواپسی‌هایش می‌کنیم.

تلماسه اولین رمان علمی‌تخیلی است که بطور جامع به مبحث بوم‌شناسی پرداخت. تلماسه به خوانندگان از اهمیت شناخت سیاره‌ای که در آن زندگی می‌کنند گفت. از ارزش حفظ محیط زیست. در بازخوردهایی که از سوی خوانندگان به دست آمده، شاهد هستیم که افراد بسیاری از طریق تلماسه با فلسفه، بوم‌شناسی، روان‌شناسی و حتی سیاست آشنا شدند. تا پیش از این کتاب، شخصیت‌پردازی و دنیاسازی در ادبیات علمی‌تخیلی از توجه کمتری برخوردار بود. تلماسه از پیشگامان حرکت به سوی رویکردی ادبی‌تر در داستان‌های علمی‌تخیلی بود. اولین کتاب این مجموعه در سال ۱۹۶۵ موفق به کسب نخستین جایزه نبولا برای بهترین رمان علمی‌تخیلی شد. در سال ۱۹۶۶ جایزه هوگو را به صورت مشترک با کتاب راستی اسمم کنراد است نوشته‌ی راجر زلازنی، از آن خود کرد و در سال ۲۰۰۳ لقب پرفروش‌ترین رمان علمی‌تخیلی تمام اعصار را به خود اختصاص داد.

از دیگر نکات مورد توجه کتاب برای من، ترجمه‌ی روان و کم‌نقص سید مهیار فروتن‌فر بود که خواندن تلماسه را برای فارسی‌زبانان به بهترین شکل میسر کرد. تلماسه از پرفروش‌ترین آثار ادبیات علمی‌تخیلی تا به اکنون بوده است. از تلماسه دو فیلم اقتباسی ساخته شده که یکی به کارگردانی دیوید لینچ، در سال 1984 اکران شد و به معنای حقیقی کلمه، شکست سینمایی و تجاری تلقی شد. اقتباس دوم به کارگردانی دنی ویلنوو است که در سال 2021 اکران شد.

پیام بگذارید